Điện Biên: Câu chuyện thoát nghèo từ OCOP và làng nghề

Trong những năm qua, chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) và việc khôi phục, phát triển làng nghề truyền thống đang mở ra hướng đi hiệu quả, góp phần quan trọng trong công cuộc xóa đói, giảm nghèo tại tỉnh Điện Biên. Đây được xem là chiến lược lâu dài, không chỉ giúp người dân nâng cao thu nhập, mà còn giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số.

Sản phẩm OCOP – đòn bẩy phát triển kinh tế nông thôn

Tính tháng 5/2025, toàn tỉnh Điện Biên có 104 sản phẩm OCOP bao gồm 5 sản phẩm đạt 4 sao và 99 sản phẩm đạt 3 sao, trong đó nhiều sản phẩm được thị trường trong và ngoài tỉnh đón nhận tích cực như: Cà phê Arabica Mường Ảng, chè Shan tuyết cổ thụ Tủa Chùa, mật ong Mường Nhé, các sản phẩm gạo (Séng cù, nếp nương, nếp tan, gạo lứt, …), mắc ca, thịt hun khói, các sản phẩm thổ cẩm…

Các sản phẩm OCOP tỉnh Điện Biên được nhiều du khách trong và ngoài nước ưa chuộng. Ảnh: Thu Thủy

Chương trình OCOP không chỉ dừng lại ở việc chứng nhận sao cho sản phẩm, mà còn là quá trình bài bản từ hỗ trợ kỹ thuật, xây dựng thương hiệu đến kết nối tiêu thụ. Nhiều hợp tác xã, tổ hợp tác và hộ kinh doanh cá thể đã mạnh dạn đầu tư máy móc, bao bì, mở rộng thị trường trên sàn thương mại điện tử như Postmart, Voso, Shopee, Tiki…

Nhờ đó, giá trị sản phẩm tăng lên, tạo thêm nhiều việc làm tại chỗ, nhất là cho phụ nữ và thanh niên ở vùng cao. Đây là yếu tố then chốt giúp người dân từng bước thoát nghèo một cách bền vững.

Phát triển sản phẩm OCOP và làng nghề truyền thống là chiến lược nhân văn và hiệu quả mà Điện Biên đang kiên trì theo đuổi. Khi mỗi sản phẩm gắn liền với bàn tay, khối óc và bản sắc của người dân bản địa, thì chính họ cũng đang tự viết nên câu chuyện thoát nghèo bằng năng lực và niềm tin của chính mình.

Cùng với OCOP, tỉnh Điện Biên cũng đang từng bước phục hồi và phát triển các làng nghề truyền thống như: Dệt thổ cẩm dân tộc Thái, Mông; nghề làm chổi chít, đan lát mây tre ở Tuần Giáo, Mường Chà; nghề chế biến dược liệu ở Tủa Chùa, Nậm Pồ…

Những làng nghề này không chỉ góp phần bảo tồn văn hóa bản địa, mà còn là nguồn thu nhập chính của nhiều hộ gia đình. Đặc biệt, các sản phẩm thủ công truyền thống ngày càng được ưa chuộng khi kết hợp với các tour du lịch cộng đồng, tạo thành chuỗi giá trị bền vững giữa văn hóa, du lịch và kinh tế. Thời gian qua, tỉnh đã và đang ưu tiên bố trí nguồn lực, lồng ghép từ các chương trình mục tiêu quốc gia để hỗ trợ xây dựng nhà xưởng, máy móc, tập huấn kỹ năng thiết kế, quảng bá cho các làng nghề. Một số mô hình thí điểm đã thành công như: Tổ hợp tác dệt thổ cẩm Na Sang (Mường Chà), làng nghề chổi chít Chiềng Sinh (Tuần Giáo)…

Xóa đói giảm nghèo bằng cách “trao cần câu”

Trong hành trình thúc đẩy phát triển sản phẩm OCOP và khôi phục làng nghề truyền thống, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Điện Biên giữ vai trò nòng cốt trong việc hướng dẫn, hỗ trợ kỹ thuật, xây dựng vùng nguyên liệu và quy trình sản xuất đạt chuẩn cho các chủ thể OCOP. Thông qua việc tổ chức đào tạo, chuyển giao khoa học kỹ thuật, sở đã giúp các hợp tác xã, hộ dân cải tiến mẫu mã, nâng cao chất lượng sản phẩm, đặc biệt là các sản phẩm nông nghiệp đặc trưng vùng cao như gạo, cà phê, dược liệu, mật ong…

Nghề dệt thổ cẩm của đồng bào Thái trắng ở bản Nà Sự, xã Chà Nưa, huyện Nậm Pồ (tỉnh Điện Biên) được người dân duy trì và kết nối tour du lịch gắn với làng nghề. Ảnh: Thu Thủy

Song song với đó, Sở Công Thương đóng vai trò “bà đỡ” trong việc kết nối thị trường, xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm OCOP và sản phẩm làng nghề ra thị trường trong và ngoài nước. Sở cũng tích cực triển khai các giải pháp chuyển đổi số, hỗ trợ đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử, kết nối tour du lịch gắn với làng nghề. Sự phối hợp chặt chẽ giữa 2 sở chính là động lực then chốt giúp người dân Điện Biên có thêm cơ hội thoát nghèo, phát triển kinh tế một cách bền vững và giữ gìn giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc.

Theo định hướng giai đoạn 2025–2030, tỉnh Điện Biên tiếp tục xác định phát triển sản phẩm OCOP và làng nghề là giải pháp mũi nhọn để giảm nghèo nhanh và bền vững, nhất là tại các huyện nghèo như Mường Nhé, Nậm Pồ, Tủa Chùa.

Điện Biên đặt mục tiêu mỗi xã có ít nhất 1 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên, phát triển thêm 10 làng nghề có mã số, quy chuẩn chất lượng rõ ràng. Gắn kết sản phẩm OCOP và làng nghề với du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng tại các bản văn hóa dân tộc. Theo đó, tỉnh đề ra 5 nhóm giải pháp trọng tâm như: Hỗ trợ kỹ thuật, vốn và xúc tiến thương mại cho chủ thể sản phẩm OCOP; Lồng ghép chương trình giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới để hỗ trợ các làng nghề; Đào tạo nhân lực địa phương, đặc biệt là phụ nữ và thanh niên; Xây dựng chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ sản phẩm ổn định; Ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý, quảng bá sản phẩm.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Điện Biên Lê Xuân Cảnh nhấn mạnh: “Chúng tôi coi mỗi sản phẩm OCOP, mỗi làng nghề không chỉ là một sản phẩm kinh tế, mà còn là biểu tượng văn hóa và niềm tự hào của cộng đồng. Việc phát triển OCOP và làng nghề là cách thiết thực nhất để nâng cao chất lượng cuộc sống cho đồng bào”.